Web Tasarımında Renklerin İnsan Üzerindeki Etkisi ve Doğru Renk Seçiminin Yapılması

Bir tasarımda renkleri belirlemek ve herkese güzel görünecek renkleri seçmek gerçekten işin en zor kısmı.

Görsel: https://www.pexels.com/photo/art-colorful-colourful-colors-19680/

İnsanlık tarihi boyunca usta ressamlar ve sanatçılar renkleri tanıma ve uygulama alanında çok büyük yol katetdiler. İşin modern yüzüne bakınca ise sanatsal becerinin etkin bir şekilde kullanılabileceği birçok yeni alan türedi. İş uygulamaları, reklamcılık ve web tasarımı bunlardan bazıları.

Bu yazıda renk teorisini, renk şemalarını ve renklerin duygusal etkilerini ticari veya bireysel işlerimizde nasıl kullanabileceğimizi derinlemesine inceleyeceğiz.

Renk Teorisi

Renk Teorisi aslında Johann Wolfgang von Goethe‘nin 1810 yılında kitaplaştırdığı bir sanatsal öğretidir. Kısaca özet geçecek olursak Renk Teorisi’nin 3 ana başlığa ayırabiliriz.

Kontrast

Renk diyagramında her rengin kendine ait bir zıt tonu da mevcuttur. Ele alınan renk ile zıt tonunun arasındaki parlaklık farkına kontrast denir. Aşağıdaki şemaya bakarak renklerin zıt tonunu bulabilirsiniz ( tam karşısına gelen renk ).

Bütünlük

Birbirinin zıttı olan renkler bir araya geldiklerinde bir bütün oluşturabilir ve görsel olarak birbirini tamamlayabilirler. Genellikle kontrast farklarından mükemmel bir uyum ortaya çıkar.

Yoğunluk

Her renk aslında ayrı bir ruh halini çağrıştırır. Kırmızı ve turuncu gibi renkler insanları harekete geçirir; mavi ve yeşil gibi renkler ise rahatlatır ve durgunlaştırır. Aşağıdaki örnekte Yeni Şafak gazetesinin internet sitesinde üst alanın arkaplanını kırmızı yaptığını görüyorsunuz. Kırmızı rengin insanları harekete geçirmesinden ve dikkat çekmesinden dolayı site ana menüsünün bulunduğu kısımda kullanılması son derece isabetli olmuş.

Web tasarımında renk teorisinden faydalanmak sadece görsel bir etki yaratmaz, aynı zamanda tüm işinizi ve müşterilerinizi yakından etkileyebilir.

Renklerin Duygusal Etkileri

Renklerin insanlar üzerindeki etkisi tartışılmaz bir gerçektir ki insanoğlu bu etkiyi ortaçağdan beri araştırmaktadır. Kaldı ki bir web tasarımcı da renk seçimini dikkatli yaparsa web sitesinde doğru ruh halini ve atmosferi yaratabilir. Unutmayın; web siteleri işletmenizin, ofisinizin ve şahsınızın canlı olmayan -online- birer kopayalıdır.

Kırmızı

Güç, değer ve dinamiklik

Kırmızı en uyarıcı renktir. Kan dolaşımını hızlandırdığı da bilinmektedir. Bir tasarımda tüm dikkatleri üzerine çektiği için genellikle uyarılar ve önemli hatırlatmalar için kullanılır.

Kırmızı baskın renkler arasında olduğu için kullanım boyutuna dikkat edilmelidir. Tamamen kırmızıyla donatılmış bir web sitesi ters etki yaratabilir. Bunun yanında yukarıdaki görselde gördüğünüz Akbank reklamı kırmızının en iyi kullanıldığı örneklerden biridir. Akbank kalp sağlığına verdiği desteklerden dolayı tüm görsellerini kırmızı renkte hazırlıyor. Ayrıca bu bankanın dinamik mesajıyla da örtüşüyor ki Akbank yaklaşık 70 yıllık bir bankadır ve gençlik, dinamiklik mesajları vermesi bu yüzdendir.

Turuncu

Dostluk, enerji, benzersizlik

Dostluk ve enerjiyi simgelemesiyle turuncu hareketli yaşamı simulize eden en mütevazi renktir. Kırmızı kadar dikkat çekmez ama insana enerji verdiği açıktır. İlkokullarımızda da duvarlar genellikle turuncu tonları renklerle boyanır. Çocukların enerjilerini dışa vurup kişilik gelişimlerine katkı sağlamak hedeflenir. Yaş büyüdükçe bu renkler de matlaşır.

Fanta hem portakal aroması hem de birçok spor organizasyonuna sponsorluk yaptığı için turuncu rengi çok etkin kullanan markalardan biri. Çizgi karakterlerle süslenmiş web sitesi de bize tüm eğlenceli aktivitelerde Fanta içmemiz gerektiği mesajını veriyor.

Sarı

Mutluluk, coşku

Sarının orta tonları canlandırıcı bir rahatlık ve konfor hissi uyandırır. Koyu tonları ( altına yakın ) antika ve bilgelik hissi uyandırır. Sarın açık tonları ise neşe, merak ve canlılık mesajı verir. We sitelerinde ise yoğun olarak kullanımından kaçınmalıdır. Dalga boyu bakımından çok göz yoran bir renktir. Turkcell reklamlarında oynattığı çocuk selocanlarda sarıyı bolca kullanmasına rağmen web sitesinde lacivert ve mavi tonlarını kullanmıştır ki bu da ciddi bir kurum izlenimi verir.

Yeşil

Doğallık, istikrar ve para

Yeşil sıcak durgun renkler arasında bir yerde bulunur. Mavi ile sarının karışımıdır. Mavinin durgunluğunu ve sarının canlılığını beraber barındırır. Koyu tonları biraz daha finansal işlerde kullanılır ( doların renginden olabilir ). Ama çoğunlukla doğal gıda ve ürünlerle ilgili tasarımlarda tercih edilir. Kahverengi, gri ve maviyle uyumludur.

Mavi

Güven, şeffaflık, sakinlik

Mavinin tonları birbirinden çok farkı izlenim yaratabilir. Açık tonlar daha fazla güven ve arkadaşlık mesajı verirken koyu tonları çok kasvetli olabilir. Facebook, Twitter gibi sosyal medya ağları mavinin açık tonlarının avantajından olabildiğince yararlanıyor. Bunun yanında büyük kuruluşlar mavinin orta tonlarını kullanarak gücü ve güvenirliği yansıtıyorlar – bankalar gibi -.

Mor

Lüks, romantizm, gizem

Mor genelde savurganlığı ve serveti simgeler. Bu yüzden moda ve lüks tüketim sektörünce sıkça kullanılır. Açık tonları ise romantizm ile bağdaştırılır.

Siyah

Güç, entellektüel düşünce, karanlık

Siyah doğal renklerin arasında en güçlü ve baskın olanıdır. Kullanım şekline göre çok değişik karakterlere bürünebilir. Bir web sitesinde ana renk olarak kullanılırsa kullanılan diğer yardımcı renklere göre karamsarlık, nefret veya illegallik mesajı verebilir. Ancak uzun yazı bloklarında font rengi olarak kullanıldığında son derece resmi bir hava verir. Baskın renk olduğu için ufak alanlarda kullanmak daha faydalıdır.

Renk Şeması

Her web sitesinin kullandığı bir renk şeması vardır. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kullandığınız renkler ziyaretçinin hareketlerini ve düşüncelerini direkt olarak etkileyebilir. O yüzden renk seçimini dikkatli yapmak gerekir.

Renk şeması oluşturmada kullanabileceğiniz birçok yöntem vardır. Yalnız en çok kullanılan 3 tanesinden bahsetmek yeterli olur. Aşağıdaki örnekler 12 renkli dairesel renk diyagramı kaynak alınarak gösterilmiştir. İnternette bulabileceğiniz binlerce renk şeması ve renk oluşturma aracı da çoğunlukla alttaki üç düzene göre çalışmaktadır.

Üçlü Seçim – Üçgen Kuramı

Üçlü seçim herhangi 3 rengin en dengeli olarak seçildiği yöntemdir. Renkler birbirini tamamlayıcıdır. Seçilen 3 renk arkaplan, içerik ve menü rengi olarak belirlenebilir.

Birleşik Seçim

Bu şemada 4 adet renk seçilir. İki renk birbirini tamamlayıcı nitelikte iken diğer iki renk kontrast farkı yüzünden yine birbiriyle uyum sağlarlar.

Analog Seçim

Analog seçimde tüm renkler birbirini tamamlayıcı niteliktedir. Hangi üç rengi seçerseniz seçin mutlaka bir tanesi diğer ikisine göre daha canlı ve parlak kalacaktır.

Okuduğunuz tüm bu yazıda size renklerin insan üzerindeki etkisini anlatmaya çalıştık. Aslında renkler sadece bunlarla sınırlı değil. Eğer bu konuyla ilk defa karşılaşıyorsanız; bu temel bilgiler ışığında kendinizi geliştirebilirsiniz. İster arayüz tasarımı olsun ister genel grafik tasarımında renklerin işleyişlerini çok iyi bilmeniz gerekir.

Güzel yazı ama ben uğraşmak istemiyorum diyorsanız aşağıdaki listeye bakabilirsiniz.

Renk Bulma Araçları

• Paletton –  Yukarıdaki renk seçme kuramlarının üçünü de profesyonelce kullanabileceğiniz güzel bir web uygulaması. Diyagramdan ana renginizi seçiyorsunuz ve üstteki 5 düzenden birini kullanarak renk şemasını oluşturuyorsunuz.
• Adobe Color CC – Adobe’nin ücretsiz hizmeti. Renk kuralı menüsünden renk oluşturma düzenlerinden birini kullanarak renk şemanızı oluşturabilirsiniz. Adobe kullanıcı kaydınız varsa oluşturduğunuz bu renk şemasını daha sonra kullanmak üzere kaydedebilirsiniz.
• Colors CO – Bu web uygulaması size son derece kolay bir arayüz sunuyor. Renklerin doygunluk ve sıcaklığıyla oynarak kendi şemanızı manuel oluşturuyorsunuz. Renk bloklarının üzerine gelerek de renk kodlarını görebiliyorsunuz.
• Color Schemer – Yine basit bir uygulama. Tıkladığınız herhangi bir renge göre 16lı bir liste hazırlıyor.

Sonuç olarak ne yapıyorsanız yapın her tasarım birazcık sanat eseri sayılır. Görsel bir alanı vardır, bir kompozisyona sahiptir ve insanlarda çeşitli duygular uyandırır. Bir web sitesi de olsa bunu önemsememek büyük yanlış olur. Özellikle günümüzde online uygulamaları kullanan insanların tepkilerini ölçmek için çeşitli araştırmalar yapılıyor, insanların göz hareketlerine kadar kaydedilip grafikler çıkartılıyor. Sizin de başarılı olmak için bu gibi tekniklerin tüm imkanlarından faydalanmanız, gerekli bilgilere sahip olmanız gerekir.

Daha detaylı bilgi almak için Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Akademisi tarafından hazırlanan BU online kitapçığa bakabilirsiniz.